Máy đá viên không xả đá? Kiểm tra van nóng và chu trình xả

1. Dấu hiệu thường gặp khi lỗi xả đá

Các dấu hiệu dưới đây giúp nhận biết nhanh lỗi xả đá, đồng thời phân biệt trường hợp máy không vào chu trình xả với tình huống có xả nhưng không đủ nhiệt nên đá vẫn bám khuôn.

• Kết thúc chu kỳ đông nhưng đá không rơi, bề mặt khuôn vẫn bám chặt và thùng đá không nhận được mẻ mới như bình thường

• Máy đứng chờ lâu ở cuối chu kỳ hoặc tự chuyển lại chu kỳ đông mới, khiến thời gian ra đá kéo dài và sản lượng giảm rõ

• Có tiếng van/relay kích hoạt khi đến pha xả nhưng khuôn vẫn bám đá, đá chỉ rơi lác đác hoặc không rơi dù chu trình đã chạy qua pha xả

2. Cấu trúc chu trình xả đá trong máy đá viên công nghiệp

Chu trình xả đá là giai đoạn quyết định viên đá có tách khỏi khuôn đúng lúc hay không, nên chỉ cần sai lệch nhỏ ở van nóng, tín hiệu coil hoặc thời gian xả cũng đủ gây kẹt đá. Dưới đây là nguyên lý xả bằng gas nóng, các bộ phận liên quan và thời điểm xả trong một chu kỳ.

2.1 Nguyên lý xả đá bằng van nóng

Van nóng có nhiệm vụ dẫn gas nóng từ đầu đẩy của máy nén quay trở lại dàn lạnh hoặc khuôn làm đá trong một khoảng thời gian ngắn. Nhiệt tăng tạm thời tại bề mặt khuôn giúp lớp đá tiếp xúc được tách ra, viên đá bong khỏi khuôn và rơi xuống thùng chứa, sau đó hệ thống quay lại chu kỳ làm lạnh để tiếp tục mẻ mới.

2.2 Các thành phần tham gia chu trình xả

• Van nóng (hot gas valve)

• Cuộn coil van và dây tín hiệu cấp cho coil

• Bo điều khiển và cảm biến chu kỳ để kích hoạt, kết thúc pha xả

• Khuôn làm đá và bề mặt trao đổi nhiệt, nơi quyết định đá có bong ra đều hay không

2.3 Thời điểm và thời gian xả đá

Chu trình xả thường bắt đầu sau khi hệ thống nhận đủ điều kiện đông đá, tùy theo thiết kế máy có thể dựa trên cảm biến nhiệt, thời gian hoặc tín hiệu chu kỳ. Thời gian xả được cài đặt theo model và cần phù hợp với môi trường đặt máy, chất lượng nước và mức tải vận hành; xả quá ngắn dễ kẹt đá, xả quá dài có thể làm ảnh hưởng chu kỳ sau và giảm sản lượng theo giờ.

3. Nguyên nhân máy không xả đá hoặc xả không dứt

Máy không xả đá hoặc xả không dứt thường xuất phát từ 4 nhóm chính: van nóng hoạt động không đủ, chu trình điều khiển không kích hoạt đúng thời điểm, khuôn bám cặn làm đá dính chặt hoặc thời gian xả lệch so với điều kiện vận hành. Phần này giúp khoanh vùng theo dấu hiệu để xử lý đúng gốc.

Nhóm 1: Van nóng không mở hoặc mở không đủ

Nhóm này thường gây tình trạng đến pha xả nhưng khuôn không ấm lên, đá bám chặt và không rơi dù chu trình vẫn chạy qua bước xả. Chỉ cần van nóng mở không đủ hoặc coil hoạt động yếu cũng làm nhiệt xả thiếu, dẫn đến kẹt đá lặp lại theo mẻ.

• Dấu hiệu: Đến pha xả nhưng khuôn vẫn rất lạnh, đá bám nguyên khuôn và không rơi xuống thùng như bình thường. Thường không nghe rõ tiếng van tác động, coil không hút hoặc xả chạy qua nhưng không tạo được hiệu quả tách đá.

• Nguyên nhân: Coil van có thể cháy, yếu hoặc đứt dây khiến van không mở đúng lúc. Ngoài ra thân van có thể kẹt cơ do cặn dầu, mạt bẩn tích tụ lâu ngày làm van mở không hết, lượng gas nóng qua khuôn không đủ.

• Hướng xử lý: Ưu tiên đo điện coil và kiểm tra tín hiệu cấp đúng thời điểm máy vào xả để xác định lỗi phần điện hay phần cơ. Nếu coil không đạt hoặc van kẹt, cần thay coil hoặc thay van đúng thông số theo model để tránh xả yếu kéo dài.

Nhóm 2: Chu trình điều khiển xả đá không kích hoạt

Khi tín hiệu cảm biến hoặc logic điều khiển không nhận đúng điều kiện chuyển pha, máy có thể không vào xả, vào trễ hoặc nhảy vòng sang chu kỳ khác. Hậu quả là thời gian mẻ kéo dài bất thường, sản lượng giảm và người vận hành dễ nhầm sang lỗi thiếu lạnh.

• Dấu hiệu: Kết thúc pha đông nhưng máy không chuyển sang xả, đứng chờ lâu hoặc quay lại chu kỳ đông mới khiến thời gian ra đá kéo dài bất thường. Chu kỳ có thể lúc dài lúc ngắn dù điều kiện vận hành không thay đổi nhiều.

• Nguyên nhân: Cảm biến chu kỳ hoặc cảm biến nhiệt bám cặn, sai vị trí, giắc cắm lỏng làm tín hiệu về bo bị sai nên không kích hoạt xả. Một số trường hợp bo điều khiển lỗi nhẹ hoặc cài đặt chu kỳ bị lệch sau khi thay đổi môi trường, nguồn nước.

• Hướng xử lý: Vệ sinh cảm biến, kiểm tra vị trí lắp và siết chặt giắc cắm để loại trừ lỗi tiếp xúc. Rà soát cài đặt chu kỳ và tín hiệu điều khiển; nếu vẫn không vào xả ổn định, nên kiểm tra bo theo kỹ thuật để tránh sửa dò.

Nhóm 3: Bề mặt khuôn bám cặn, đá dính chặt

Trường hợp này thường gặp khi chất lượng nước không ổn định hoặc vệ sinh chưa đúng tần suất, khiến cáu khoáng bám lên khuôn theo thời gian. Dù hệ thống có xả nhiệt, bề mặt bám cặn vẫn làm đá khó tách, rơi không đều và phát sinh kẹt đá theo từng mẻ.

• Dấu hiệu: Máy có xả nhưng đá vẫn bám, chỉ rơi một phần hoặc rơi không đều kiểu mẻ rơi mẻ kẹt. Tình trạng thường tăng dần theo thời gian, nhất là khi đá đục hơn hoặc có cặn.

• Nguyên nhân: Cặn canxi, cáu khoáng bám lâu ngày làm tăng độ bám dính và giảm hiệu quả tách đá dù van nóng vẫn hoạt động. Vệ sinh không đúng quy trình hoặc không đủ tần suất khiến cặn quay lại nhanh.

• Hướng xử lý: Súc rửa khuôn và đường nước bằng dung dịch phù hợp theo khuyến nghị, đồng thời vệ sinh béc phun nếu có. Kiểm soát chất lượng nước đầu vào bằng hệ lọc phù hợp để hạn chế tái bám cặn.

Nhóm 4: Thời gian xả không phù hợp điều kiện thực tế

Thời gian xả cần đủ để đá bong khỏi khuôn nhưng không được kéo quá dài làm chậm chu kỳ sau, nên chỉ lệch một chút cũng ảnh hưởng rõ đến sản lượng theo giờ. Khi môi trường đặt máy hoặc nguồn nước thay đổi, thông số mặc định có thể không còn phù hợp và cần hiệu chỉnh theo từng bước để ổn định.

• Dấu hiệu: Xả quá ngắn khiến đá chưa kịp tách nên không rơi hoặc rơi ít; xả quá dài làm kéo chậm chu kỳ sau và giảm sản lượng theo giờ. Thường thấy rõ sau khi di dời máy, thay đổi môi trường hoặc nguồn nước.

• Nguyên nhân: Thông số mặc định không còn phù hợp khi nhiệt độ phòng tăng, thông gió kém, tải vận hành khác trước hoặc nguồn nước thay đổi làm tốc độ đông khác đi. Một số trường hợp can thiệp bảo trì trước đó có chỉnh thông số nhưng không theo dõi đủ mẻ.

• Hướng xử lý: Hiệu chỉnh thời gian xả theo từng bước nhỏ và theo dõi liên tục khoảng 5-10 mẻ để đánh giá độ rơi đá và ổn định chu kỳ. Nếu đã chỉnh mà vẫn kẹt, cần quay lại kiểm tra van nóng, cảm biến và tình trạng bám cặn để xử lý đúng gốc.

4. Quy trình kiểm tra nhanh tại chỗ

Quy trình kiểm tra nhanh dưới đây giúp xác định vì sao máy không xả đá theo thứ tự ưu tiên, từ quan sát chu kỳ xả, kiểm tra nhiệt khuôn đến van nóng, coil, khuôn và hệ nước, rồi mới xem cảm biến và cài đặt, làm tuần tự sẽ giảm dò sai và tránh can thiệp sâu khi chưa cần.

Bước 1: Quan sát và nghe khi đến chu kỳ xả

Khi máy kết thúc pha đông và chuẩn bị xả, cần đứng quan sát và lắng nghe sự thay đổi âm thanh của máy. Kiểm tra xem có tiếng van hoặc relay tác động, tiếng máy nén có thay đổi ngắn trong pha xả hay không để xác định máy có thực sự chuyển sang chu trình xả.

Bước 2: Kiểm tra nhiệt khuôn khi xả

Trong lúc máy vào pha xả, sờ kiểm tra nhanh bề mặt khuôn để cảm nhận khuôn có ấm lên tạm thời hay không. Nếu khuôn vẫn rất lạnh như lúc đông đá, khả năng cao nhiệt xả không được đưa vào khuôn hoặc lượng nhiệt xả không đủ.

Bước 3: Kiểm tra van nóng và coil

Nếu nghi ngờ không có nhiệt xả, tiến hành đo điện trở coil và kiểm tra tín hiệu cấp đến coil đúng thời điểm máy vào pha xả. Qua đó xác định lỗi nằm ở phần điều khiển, coil hay bản thân van nóng, tránh tháo lắp khi chưa xác định rõ.

Bước 4: Kiểm tra khuôn và nước

Quan sát bề mặt khuôn xem có cặn bám, cáu khoáng hay không và kiểm tra nước phân bố có đều trên khuôn trong chu kỳ đông. Khuôn bẩn hoặc nước phân bố lệch thường làm đá dính chặt, gây kẹt đá dù hệ thống xả vẫn hoạt động.

Bước 5: Kiểm tra điều khiển và cài đặt

Sau khi loại trừ van nóng và khuôn, cần kiểm tra cảm biến chu kỳ, cảm biến nhiệt và bo điều khiển để đảm bảo tín hiệu chính xác. Đồng thời rà soát thời gian xả đang cài đặt có còn phù hợp với điều kiện vận hành thực tế hay không để tránh xả thiếu hoặc xả quá dài.

Kiểm tra đúng trình tự từ chu kỳ xả, nhiệt khuôn đến van nóng, coil và tình trạng bám cặn sẽ giúp xử lý nhanh lỗi kẹt đá, tránh kéo dài thời gian dừng máy và giảm sản lượng theo giờ. Nếu quý khách cần đo kiểm chuyên sâu hoặc hiệu chỉnh chu trình xả theo model, hãy liên hệ An Khánh để được hỗ trợ chi tiết.

CÔNG TY TNHH TM DV ĐIỆN LẠNH AN KHÁNH

MST: 0315827499
Địa chỉ: 96/11 Đường TX 22, Khu phố 5, Phường Thạnh Xuân, Quận 12, TP.HCM
Điện thoại: 0937 444 007 - 033 604 2345
Email: maysanxuatnuocda.vn@gmail.com
Website: maysanxuatnuocda.vn